معرفی ورزش ووشو در ایران

نخستین بار در سال ۱۳۶۶ پس از اجرای مراسمی در حضور نمایندگان تربیت بدنی استان تهران و نمایندگانی از دو هیأت رزمی تهران، برای اولین بار در کشور مجوز فعالیت در رشته هنرهای رزمی "تای چی چوان" و دفاع شخصی به مربیگری استاد داداشی از طرف اداره کل تربیت بدنی استان تهران صادر شد.
 

در همین سال انجمن تای چی چوان و دفاع شخصی توسط ایشان تأسیس و آغاز به فعالیت نمود. در سال ۱۳۷۰ اولین دوره مسابقات تای چی چوان قهرمانی کشور در شهرستان ساری برگزار گردید و در همین سال ایران به عضویت فدراسیون جهانی ووشو (IWF) درآمد. در سال ۱۳۷۱ هم ایران با اکثریت آرا به جمع اعضای فدراسیون آسیایی ووشو (WFA) پیوست و چندی بعد در فستیوال جهانی ووشو شانگهای در کشور چین شرکت نمود که استاد داداشی موفق به دریافت مدال طلا در اجرای فرم استاندارد تای چی چوان شد.

با جلب نظر مسئولان سازمان تربیت بدنی در سال ۱۳۷۲ کمیته ورزش های رزمی تشکیل شد که سال بعد به فدراسیون ورزش های رزمی ارتقاء یافت. رشته ورزشی ووشو به عنوان مهمترین هنر رزمی تحت پوشش این فدراسیون به مسابقات جهانی و آسیایی اعزام و به موفقیت های چشمگیری دست یافت.

در رقابت های جهانی ۱۹۹۷ که در رم برگزار شد تیم سانشو (مبارزه) ایران توسط سید علی میرمیران در دسته ۹۰+ کیلوگرم و حسین اوجاقی در دسته منهای ۷۵ کیلوگرم به مدال طلای جهان دست یافت، موفقیتی که در سال های بعد هم ادامه یافت. دربازی های آسیایی ۲۰۰۲ حسین اوجاقی موفق به کسب نشان طلا شد تا جایگاه ورزش ووشو به عنوان یکی از رشته های پرطرفدار و افتخارآفرین بیش از پیش تثبیت شود. با تلاش علاقمندان به این رشته، فدراسیون ووشو جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۳ به عنوان فدراسیونی مستقل تشکیل شد و بهزاد کتیرایی عنوان اولین رئیس این فدراسیون را به دست آورد.

 

چین به عنوان یک سرزمین که در آنجا هنرهای رزمی بدوا" شروع به شکل گیری نمودند ، می تواند موضوعی برای پیدا کردن سرنخ و ریشه ابداعی اینگونه هنرها باشد تاریخ چین حاکی از آن است که هنرهای رزمی در ابتدا در آنجا به صورت یک حالت دفاع شخصی تمرین می شده که آن را (چیاهو) می نامیدند ، آنگاه به مرور زمان بعضی از حرکات آن تعغیر شدند تا اینکه در سال 520 قبل از میلاد مسیح شخصی به نام( بودیدهارما) که چینی ها او را( تامو) و ژاپنی ها او را (داروماتئیشی) می نامیدند ، به منظور تعالیم مذهبی از هند وارد چین شد .

در آن زمان یک نوع مسابقه رزمی در آن سرزمین رایج بود که (چیایوتی) نامیده می شد و در این نبرد برخوردهای بیرحمانه و دور از انسانیت بین داوطلبین انجام می پذیرفت به طور مثال هر دو طرف می باید بر سر خود کلاه شاخدار آهنین می نهادند و سعی در شاخ زدن و زخمی کردن نفر بعدی می کردند این روش تا زمان امپراتور( هیانگ تی) ادامه یافت تا آنکه وی برخی تمرینات و تعلیمات پزشکی و تنفسی را برای سالم نگه داشتن بدن جایگزین روش وحشیانه قبلی نمود.
(بودیدهارما) پس از ورود به چین توسط امپراتور پذیرفته شد و تعالیم خویش را در معبدی بنام (شائولین) شروع نمود .

 

در این مکان راهبان مذهبی وجود داشتند که پیرو فلسفه قدیمی( تائو ) بودند و همچنین علاوه بر تعالیم مذهبی تمرینات بسیار ساده ای را جهت دفاع از خویش که به دلیل شبیخون گاه و بیگاه دزدها و راهزنان به آن منطقه بود می آموختند.

در تمرینات تفکری و تمرکزی که (بودیدهارما) به پیروانش آموزش می داد ، دیسیپلین و انضباط شدیدی اعمال میشد که در بعضی موارد شاگردان مکتبش به علت ضعف بدنی و نداشتن قدرت کافی قادر به ادامه راه نبوده و در جریانهای تعلیم دچار ضعف و بی حالی میشدند .

این تعالیم عبارت از تمرکز حواس و روزه داری و ساعتها بیدار ماندن بود.(بودیدهارما) پس از مشاهده ضعف و بی حالی افراد تحت تعلیمش تصمیم گرفت روشی را بوجود آورد که به واسطه آن بتوان به مرحله بالاتری از قدرت و نیروی فیزیکی دست پیدا نمود. از این رو وی مدت زمان طولانی را در سکوت و آرامش و تنها به سر برد و ساعتها در کوه ها و جنگلها تمرینات ابدایی خویش را تکمیل نمود تا پس از مدتی هیجده روش تمرینی را به وجود آورد که به(لوهان شی با) یعنی 18 تمرین مشهور شدند .

 

برای مدتها زیادی سیستم مبارزه ای (بودیدهارما) تمرین می شد تا اینکه بعد از یک قرن ، فیلسوف بزرگ چینی بنام(چانگ تزو) با روشهای هیجده تمرین آشنا و در همان حال موفق شد با اصول وابسته به روش تنفسی که ابداء نموده بود ، حالت جدیدی به روشهای رزمی بدهد

حدود دو قرن بعد از نظریه فیلسوف چینی (چانگ تزو) در زمان حکومت سلسله( هان ) که بیش از 400 سال فرمانروایی را به عهده داشت (سال 206 قبل از میلاد مسیح تا سال 220بعد از میلاد مسیح) و دوران شکوفایی هنرهای رزمی در چین باستان بشمار می رود ، یکی از امپراتوریهای این سلسله که ارزش بسیاری برای هنرهای رزمی قائل بود شخصی به نام (هان وئوتی) است که علاقه عجیبی نسبت به این ورزشها داشت.

گویا وی در قرن اول بعد از میلاد کتایی تحت عنوان ( هان شو آی ون چیه) به معنی هنرهای رزمی هان نوشته بود که شامل شش فصل از متدهای مبارزه با دست بوده است . یکی از روشهای مهمی که در زمان تمرین می شد روش(چانگ چوان) یا متد تمرین مبارزه با دست در فاصله زیاد است که در این نوع سبک حرکات از فاصله دور انجام گرفته و دستها و پاها به فاصله زیاد از هم حرکات را انجام می دهند .

 

این سبک تا قرن ششم بعد از میلاد تکامل یافته و دارای 32 فرم شد که به عنوان یک سبک حرفه ای گسترش یافت. در اوخر دودمان(هان) یک فیلسوف و جراح معروف بنام( هواتو )190تا265 بعد از میلاد مسیح سری تمریناتی را ابداع نمود که به تندرستی و سلامت بدن کم کرده و همچنین تاثیر بسزایی به توسعه نیروی درونی و عضلانی می نمود . به طور کلی روشهای بوجود آمده به دو بخش تقسیم می شدند که بخش اول باعث تقویت عضلات شده که در آنها قدرت عضله وزن و جسم مورد توجه قرار گرفته و غالبا افراد چابک و عضله های قوی و پیچیده تعلیم داده می شدند در حقیقت در این نوع روش شخص به واسطه فشارها و تمرینات شدید ، دارای چابکی بی حد و وصف و همچنین قدرت عضله ای فوق العاده ای می شد .


بخش دیگر ، عامل تقویت نیروی درونی و تنفسهای ویژه بود که در آن از متدهای تنفسی مخصوصی همراه با حرکات آرام بهره برده می شد در طی سلسله ( تانگ ) 907-618 میلادی چین یک عصر سلهشوری را گذراند که در آن دوران کمتر کسی پیدا می شد که نسبت به هنرهای رزمی بی اطلاع باشد قبل از این تاریخ در حدود قرن چهار الی پنج میلادی یکی از برجسته ترین فیلسوفان چینی به نام (کنفسیوس) فعالیت زیادی در امرگسترش ورزش خصوصا هنرهای رزمی داشته و شاگردان او همگی علاوه بر ادبیات در امور رزمی نیز متخصص بودند .

از آن زمان به بعد ورزشهای رزمی به زبان عامیانه چینی (چوان فا) یا (چوان شو) به معنای هنر مشت زنی شهرت یافتند . دربین سالهای 1279-1127 سیستم مهم دیگری پا به عرصه وجود نهاد که در حال حاضر به نام (تای چی چوان)معروف می باشد . گفته می شود این سبک توسط شخصی به نام(چان سان فنگ)که یکی از دنباله روهای (کنفسیوس) بود اختراع شد این تعالیم اول بارتوسط (چان سان فنگ)به مریدانش در کوه های(پکینگ) آموزش داده شد .

 

همچنین بعدها در استان(هه بی) مستقر در کوههای ( وودانگ ) نیز آموزش و تمرین این روش مشاهده شد .در بین قرنها 14الی16 بعد از میلاد در استان (فوجیان)واقع در جنوب چین محلی به وجود می آید که بنا به سنت نام آن مکان را(شائولین) می گذارند و در این مکان که در حقیقت دومین معبد شائولین در تاریخ هنرهای رزمی می باشد ، عده ای از اساتید و راهبان مشغول تعلیم و تعلم هنر رزمی می شوند.نحوه تعلیم دراین مکان بسیار جالب و پیشرفته بود.

البته پایه و اساس بازمی گشت به همان معبد شائولین قبلی که در شمال چین قرار داشت. در این مکان علاوه بر سیستمهای تکامل یافته آن روز ، 18تمرین ابداعی بودیدهارما نیز تمرین می شد.واقعه مهمی که باعث شد تعالیم این مکان گسترش و پیشرفت حاصل نماید.وجود جوانی بنام (چوی یوان ) بود که در اوایل قرن شانزدهم وارد این محل شد .

وی در مبارزه متخصص و به منظور تکمیل فنون خود به آن محل رفته و مشغول تعلیم تمرینات شده بود در ضمن تعالیم او متوجه شد که این تمرینات دارای استعداد گسترش و خلق ابداعات جدید می باشند از این رو با صرف کوشش و وقت زیاد در مطالعه سبکهای اصلی این تمرینات را به هفتادودو تمرین افزایش داد ولی او هنوز اعتقاد داشت که این هنر تکامل نیافته و به ظرفیت نهایی خود نرسیده است از این رو(چوی) آن محل را ترک و شروع به تجسس و تحقیق جهت بدست آوردن اطلاعات فنی در اطراف کشورش نمود

 

پس از مدتی وی به پیرمردی برخورد که روش جالبی در تمرینات خصوصا زدن ضربه به نقاط حساس بدن که باعث بیهوشی می شد داشت این شخص که یک استاد پنجاه ساله معروف درمنطقه( شن سی) بود (پاک یوک فونگ) نامیده می شد (چوی) پس از گفتگو با (پاک یوک فونگ) نقطه نظرات اصلی خود را در رابطه با گسترش و تکمیل هنر رزمی تشریح و هدفش را از دیدار با او درمیان گذاشت آنگاه پس از موافقت هر دو باهم به معبد شائولین برگشته و در آنجا حرکات را ترکیب و در مجموع صدوهفتاد تمرین اصلی را به وجود آوردند که بعدها در قالب پنج سبک اصلی تفکیک شدند .

این روش در استان(هه بی) در شمال چین توسط دو استاد برجسته مسلمان با نامهای چانگ یینگ چن و مایوفو اختراع شد در این سبک ده فرم تمرینی ابداع شده بود که عموما بر تقویت پاها تاکید داشته و سه فرم آن مطلقا به حرکت و تکنیکهای لگد جهشی اختصاص داشتند از استادان مشهور این سبک وانگ تزوپینگ ، ماچینگ یوان ،وانگ وی هان را می توان نام برد.

 

 

این روش دارای حرکات بسیار طولانی و بسیار زیبا می باشد و از جمله سبکهایی است که بر روی قدرت و مبارزه دستها تکیه فراوان دارد دارا بودن فرمهای دفاع شخصی و مبارزه با سلاح از قبیل چوب ، نیزه و شمشیر نیز از خصائص دیگر این سیستم می باشد این سبک توسط استاد چانگ چن فنگ ابداء شد و از دیگر استادان مشهورش می توان از چین چیافو ، ماهای ، چینگ نام برد.
 

موسس و ابداع کننده سبک(مانتیس) استاد(وانگ لانگ) است که یکی از اهالی بخش اصلی و بومی استان(شانتونگ) بود او از سن ده سالگی روش تمرینی را زیر نظر یک استاد معروف تعلیم می دید وزمانی که چین می خواست در تصرف فاتحان منچوری در آید با محافظت کافی (وانگ لانگ) و همقطارانش با همراهی استادشان به استان (سی چوان) مسافرت کردند

 

بعد از مدتی استاد درگذشت ویکی از شاگردان ارشد و بالا رتبه جانشین او شد تمام آنها هر روز تعلیم می گرفتند اما هرگز به نظر نمی رسید که (وانگ) مهارت لازم برای غلبه و تسلط بر شاگرد ارشد را بدست بیاورد و حتی بعد از سه سال تمرین انضباطی سخت مهارت (وانگ) هنوز از شاگرد ارشد کمتر بود در این هنگام او تصمیم گرفت روشی را تکامل دهد که دارای متد بسیار ظریف و موثر بود و این جرقه ابداع هنگامی در مغز وی شعله ور شد که از مبارزه یک ملخ و یک حشره آخوندک دچار تعجب سختی شده بود و متعجبتر وقتی که حشره آخوندک بر ملخ فائق آمد

او در مورد روشها به طور کامل دقت می کرد و بعداز کوشش زیاد و پشت کار دوازده اصل را برای حمله و دفاع وضع و تنظیم نمود او سپس این اصول را با انتخاب دقیق خودش از چند تکنیک موثر باهم آمیخت و بعد از سه سال تمرین هنگامی که برای بار دوم با شاگرد ارشد به رقابت برمی خواست به آسانی بر او غلبه کرد در سال 1747 در حدود پنجاه سال بعد از مرگ استاد ، وانگ لانگ شخصی به نام (شنگ هسیائو) تعالیم وی را تکامل و گسترش داد

در همین زمان در تاریخ چین اتفاق بزرگی روی داد و آن سرنگونی امپراتوری مینگ توسط مغولها بود در این اثناء گروهها و دستجات مخطلفی که عده ای طرفدار سلسله (مینگ) و عده ای مخالف با مغولها بودند شروع به فعالیت به منظور فروپاشاندن حکومت منحوس مغولها نمودند در این زمان اماکن تعلیم دهنده کلا زیر فشار مغولها قرار داشت و معبد شائولین نیز که مرکز تعلیمات بود همراه با اساتید مورد محاصره نیروهای مغولی بودند در آن هنگاه مسئله ای باعث شد تا شخصی به گوش رئیس امپراطوری مغول برساند که در داخل (معبد شائولین) افراد دست اندرکار خرابکاری و واژگون نمودن حکومت وی هستند

 

از این رو او لشکر سنگینی را به جنگ با افراد تعلیم دیده فرستاد در اولین برخورد نیروهای متجاوز گر مغولی با شدت هرچه تمامتر توسط راهبان معبد سرکوب شدند

لیکن بعد از زمان بسیار کوتاه لشکر عظیم دیگری که از طرف امپراطور گسیل شده بودند به علت خستگی و عدم استراحت اهالی معبد بر ایشان پیروز و تمام آنها را به جز پنج نفر به حلاکت رساندند همچنین معبد شائولین نیز طعمه حریق مغولان شد این پنج تن که چهار مرد و یک زن بودند به علت توانایی مبارزه خود را نجات داده و به طرف کوهها فرار کردند این واقعه حدودا در سال 1673 روی داد در حدود اواخر قرن هفدهم و اوایل قرن هیجدهم روش دیگری پا به عرصه وجود نهاد که (وینگ چان ) نام گرفت این سبک توسط بانویی به نام ییم وینگ چان اختراع شد

در این روش اساس کار بر مبنای تمرکز روی تکنیکهای دفاعی در مقابل خط مستقیم حمله و صرفه جویی در حرکات بود سپس (وینگ چان) در طول چهارصد سال تعغیر و تحول یافت تا به امروز که این سبک شامل سه فرم تکنیک و همچنین متدهای تمرین با مجسمه چوبی است که به نام(موک جونگ) معروف می باشد تکنیکهای دست شصت درصد حرکات این سبک را شامل شده که تعداد آنها بسیار و متنوع می باشد

 

در این روش تکنیکهای بسیاری وجود دارد که شاگرد قبل از مبارزه بایستی با مجسمه های چوبی کار کند و آن حرکات را یاد بگیرد زیرا مبارزه قاعده اصلی در این سبک است در حملات باید کمترین انرژی در جهت انجام بهترین حمله استفاده شود زیرا این روش بر اساس صرفه جویی در انرژی به وجود آمده است در این روش حرکات اضافی ویا بیش از حد دورانی وجود ندارد زیرا این سبک براساس حملات خط مستقیم می باشد

تمام ضربات مشت و پا و حملات از خط فرضی مرکز بدن به طرف حریف پرتاب میشوند و این به دلیل کاهش در فاصله دست و یا پا تا حریف می باشد مشت زدن در وینگ چان به هیچ وجه شبیه مشت زدن در دیگر روشها نیست این نوع مشتها در این سیستم بنام مشت مورب مشهور می باشند که از مرکز بدن شخص به طرف حریف پرتاب می شوند

اغلب دفاعها برای از تعادل خارج ساختن حریف پیش بینی شده و عموما در این حالتها به وسیله گرفتن درست و یا کمر حریف می توان باعث بهم خوردن تعادل وی شد در سال 1800شهر بندری (کانتون) مرکز بازرگانی چینی ها بود که در آن زمان معاملات با غرب نیز رو به فزونی نهاد به طوری که اروپایی ها مرفین به چین صادر و ابریشم و چای و تزئینات از چین می گرفتند

در این برهه از زمان هنرهای رزمی هیچگونه پیشرفتی حاصل نکرد و تنها شخصی به نام چانگ هیونگ دو سبک را با ابداعات خویش ترکیب و در سال 1836آن را(چوی لی فوت)نام نهاد لازم به ذکر است که در طول دورانهای متفاوت مجموع کلیه هنرهای رزمی در چین به عناوین و اصطلاحات خاصی نامیده میشدند که عبارت بودند از ووشو ، کوئوشو ، چوان فا ،چوان شو ، کونگ فو و... تا اینکه در سال 1912کلیه ورزشهای رزمی به نامهای کوئوشو به معنای هنر ملی و ووشو به معنای هنر رزمی ملقب شدند لیکن پس از چند سال ووشو بعنوان یک نام و عنوان رسمی برای کلیه هنرهای رزمی چینی متداول شد.